Διαγωνίσματα Ν. Γλώσσας Β' Λυκείου

Διαγωνίσματα Νεοελληνικής Γλώσσας Β' Λυκείου.

1o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

Κίνητρα και επιλογή επαγγέλματος

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κίνητρα και επιλογή επαγγέλματος
Η συμπεριφορά του ατόμου είναι το αποτέλεσμα της επενέργειας δύο συνήθως παραγόντων, ενός εσωτερικού (εσωτερικό κίνητρο) ή ενός εξωτερικού (εξωτερικό κίνητρο) ή και των δύο μαζί, πράγμα που σημαίνει ότι ο στόχος που επιλέγει το άτομο εξαρτάται από το ίδιο και από το περιβάλλον, μέσα στο οποίο ζει και ενεργεί και από το οποίο δέχεται όλες τις θετικές ή αρνητικές επιδράσεις. Το άτομο, κατά συνέπεια, βρίσκεται σε μια σχέση αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, όταν κάθε φορά εκφράζει τις προτιμήσεις του, προσανατολίζει τις επιθυμίες του ή επιλέγει τους στόχους του και επιδιώκει την πραγματοποίησή τους.

Ο στόχος που επιλέγει το άτομο εξαρτάται από το ίδιο αλλά και από το περιβάλλον, σύμφωνα και με τα παραπάνω. Η επιλογή προσδιορίζεται από μια σειρά επαγγελματικών προτιμήσεων, που ενεργούν ως παρωθητικές δυνάμεις στην προσωπικότητα του ατόμου. Κάθε προτίμηση θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι,

λειτουργεί ως μια δύναμη ή κίνητρο που έχει διαφορετικές επιδράσεις στο άτομο. Το ποσόν (ένταση) και το ποιόν (κατεύθυνση) των επιδράσεων αυτών χαρακτηρίζει την επιθυμία του ατόμου για την επιλογή του επαγγέλματός του (Αραβανής 1988).

Όμως, εκτός από το διαφορετικό βαθμό προτίμησης που παρουσιάζει η επιλογή του επαγγέλματος, το άτομο παρωθείται στην επιλογή του επαγγέλματός του και από διάφορες άλλες μεταβλητές που έχουν σχέση και με το περιβάλλον στο οποίο ζει (κοινωνικές συνθήκες, οικονομικές δυνατότητες, προσφορά εργασίας, οικονομικά οφέλη που παρουσιάζει το επάγγελμα κ.ά.) (Βάμβουκας 1982). Πρόκειται, δηλαδή, για στοιχεία που ικανοποιούν ανάγκες και σχετίζονται, κατά συνέπεια, με διάφορα κίνητρα. Όσα αναφέρονται στον εσωτερικό κόσμο του ατόμου, δηλαδή τις προτιμήσεις, τις αξίες του κ.λπ. αποτελούν για σύγχρονους θεωρητικούς της προσωπικότητας «τον εαυτό» (Kuhl 1998).
 Με βάση την παραπάνω άποψη της αλληλεξάρτησης ατόμου και περιβάλλοντος, τα κίνητρα ορίζονται ως εσωτερική πηγή ενέργειας ή δραστηριότητας που κατευθύνουν τη συμπεριφορά του ατόμου, συνειδητά ή ασυνείδητα, στις διάφορες επιλογές, ανάλογα με το κοινωνικο - οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον (Αραβανής 1988). Είναι, κατά συνέπεια, φανερή η άμεση σχέση της επαγγελματικής απόφασης με ό,τι περιλαμβάνει η έννοια του κινήτρου, δεδομένου ότι αυτά επηρεάζουν και καθορίζουν την επαγγελματική επιλογή.
 Με τα τελευταία θίγεται το θέμα της σχέσης των κινήτρων με την επιλογή επαγγέλματος. Η επιλογή επαγγέλματος αποτελεί μια διαδικασία της προσωπικότητας του ατόμου σε συνάρτηση με το κοινωνικό του περιβάλλον. Όπως όλα τα κίνητρα έτσι και τα επαγγελματικά κίνητρα παρουσιάζουν ένταση, κατεύθυνση, αρχή ή προέλευση αλλά και σταθερότητα ή ευστάθεια και συνέχεια. Η ένταση του κινήτρου σχετίζεται με τη δύναμη με την οποία αυτό παρουσιάζεται ως αδύνατο ή ισχυρό, ή και ως πολύ ισχυρό κίνητρο, για την επιλογή ενός επαγγέλματος. Η κατεύθυνση αναφέρεται στον προσανατολισμό της παρωθητικής δύναμης προς διάφορα επαγγέλματα και τις συνθήκες άσκησης επιμέρους επαγγελμάτων (συνθήκες εργασίας, οικονομικές απολαβές, προϋποθέσεις απόκτησης ενός επαγγέλματος και επιτυχίας σ’ αυτό κ.λπ.). Η αρχή ή προέλευση των κινήτρων αναφέρεται στο απώτερο ή άμεσο παρελθόν του ατόμου. Η αρχή ή προέλευση ενός κινήτρου σχετίζεται με τη «χρονικότητα των κινήτρων», δηλαδή, τη σύλληψη επαγγελματικού σχεδίου και την απόφαση πραγματοποίησής του. Έτσι μπορεί κανείς να διακρίνει τέσσερις τύπους κινήτρων:τα πολύ πρώιμα, που τοποθετούνται στην ηλικία φοίτησης στο δημοτικό σχολείο, τα πρώιμα, που σχετίζονται με την εφηβική κυρίως ηλικία, τα όψιμα, που τοποθετούνται στην περίοδο μετά την εφηβική ηλικία και τα πολύ όψιμα, που σχετίζονται με αποτυχημένες αποφάσεις του ατόμου για επαγγελματική ένταξη. Τέλος, η σταθερότητα ή η ευστάθεια ενός κινήτρου στην επαγγελματική επιλογή σχετίζεται με «το βαθμό αποφασιστικότητας με την οποία ένα άτομο ακολουθεί τον επαγγελματικό δρόμο που έχει επιλέξει» (Βάμβουκας 1982, 26), απορρίπτοντας τυχόν άλλες σκέψεις διαφορετικής επαγγελματικής σταδιοδρομίας, δηλαδή επαγγελματικού επαναπροσανατολισμού (Βάμβουκας,1982).

ΘΕΜΑΤΑ

 Α. Διαβάσατε αυτό το επιστημονικό άρθρο σε μια ιστοσελίδα και αποφασίσατε να το παρουσιάσετε συνοπτικά μέσα στην τάξη σας. Να συντάξετε ένα συνοπτικό κείμενο 110 περίπου λέξεων (Μον. 25)

 Β1. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: επενέργειας, προσδιορίζεται, μεταβλητές, άμεση, απώτερο, όψιμα, σταδιοδρομίας, επαναπροσανατολισμού (Μον. 8)

 Β2.     α. Να βρείτε τον τρόπο λεκτικής-μορφικής σύνδεσης των παραγράφων του κειμένου (Μον. 3)

          β. Ποιο ρόλο διαδραματίζουν στη συνοχή του κειμένου οι παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις-φράσεις: κατά συνέπεια, όταν , Όσα, και, δηλαδή, Τέλος (Μον. 6)

Β3. Ποια λειτουργία της γλώσσας χρησιμοποιεί ο συγγραφέας και γιατί; (Μον. 6 )

Β4.Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100-120 λέξεων τη φράση «Η επιλογή προσδιορίζεται από μια σειρά επαγγελματικών προτιμήσεων, που ενεργούν ως παρωθητικές δυνάμεις στην προσωπικότητα του ατόμου.» (Μον. 12)

Γ. Στο κείμενο διατυπώνεται η άποψη: «Όμως, εκτός από το διαφορετικό βαθμό προτίμησης που παρουσιάζει η επιλογή του επαγγέλματος, το άτομο παρωθείται στην επιλογή του επαγγέλματός του και από διάφορες άλλες μεταβλητές που έχουν σχέση και με το περιβάλλον στο οποίο ζει (κοινωνικές συνθήκες, οικονομικές δυνατότητες, προσφορά εργασίας, οικονομικά οφέλη που παρουσιάζει το επάγγελμα κ.ά.) (Βάμβουκας 1982).» Σε ένα κείμενο που πρόκειται να δημοσιευτεί στη σχολική σας εφημερίδα να αναλύσετε την άποψη αυτή, λαμβάνοντας υπόψη τα σημερινά δεδομένα, και στη συνέχεια να αναφερθείτε στοσχετικό ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει, κατά τη γνώμη σας, το σχολείο.(Μον.40)

2ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ / ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο ελεύθερος χρόνος στην εποχή της κρίσης

Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ( Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο/www.enet.gr)

Η μεγαλύτερη ίσως κατάκτηση των εργαζομένων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες ήταν η μείωση του εργάσιμου χρόνου και το δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο που, στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, σηματοδότησαν μια πραγματική πολιτισμική επανάσταση. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας η υλική και συμβολική κυριαρχία της αμειβόμενης εργασίας κλονίστηκε ουσιωδώς στη σκέψη και την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων εργαζομένων. Το τέλος της προτεσταντικής «ηθικής της εργασίας» και η μαζικοποίηση δικαιωμάτων και δυνατοτήτων -που έως τότε αποτελούσαν προνόμιο όσων βρίσκονταν στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας- έκαναν τις μεταπολεμικές κοινωνίες να ονειρεύονται την οριστική απελευθέρωση του ατόμου από τους εργασιακούς καταναγκασμούς και την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Νέοι χωροχρόνοι ατομικής ελευθερίας, ανάπτυξης και αυτοπραγμάτωσης έκαναν την εμφάνισή τους. Η μόρφωση και η καλλιέργεια σε όλα τα στάδια της ζωής, η πολιτιστική συμμετοχή και έκφραση, η διασκέδαση και οι απολαύσεις, οι οικογενειακές και προσωπικές σχέσεις, οι διεκδικήσεις μεταϋλιστικών αιτημάτων, κ.ά., αποτέλεσαν τις νέες ατομικές και συλλογικές προτεραιότητες.

Ο ελεύθερος χρόνος, όπως συνοπτικά ονομάστηκαν τα ατομικά και συλλογικά ενδιαφέροντα των μεταβιομηχανικών κοινωνιών, έγινε ο προνομιακός κοινωνικός χρόνος της ατομικότητας και της κοινωνικής ένταξης, ενώ η αμειβόμενη εργασία έγινε το μέσο για τη συμμετοχή στην «κοινωνία της σχόλης». Στο πλαίσιο αυτό η δημόσια συζήτηση (επιστημονική και μη) μετακινήθηκε από τα ζητήματα της σπάνης και της επιβίωσης στο κυρίαρχο ζήτημα της εποχής της αφθονίας: την επιδίωξη της ατομικής ευτυχίας.

Τριάντα χρόνια αργότερα, στη δεκαετία του 1990, το ερώτημα του «τέλους της εργασίας» επαναδιατυπωνόταν (1). Αυτή τη φορά όμως στην προοπτική της διόγκωσης της ανεργίας και της επισφαλούς απασχόλησης. Εκτοτε, οι απορυθμίσεις των οικονομικών αγορών και η συρρίκνωση των κοινωνικών πολιτικών επαναφέρουν τα εργασιακά ζητήματα στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Τα προβλήματα αφορούν τώρα την καθολική απαξίωση της αμειβόμενης επαγγελματικής εργασίας, καθώς η ενδημική απειλή της ανεργίας και η απορύθμιση της απασχόλησης διακυβεύουν την κοινωνική αξία της εργασίας.

Οι εργαζόμενοι βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με την κοινωνική αχρηστία και τη συνακόλουθη επισφάλεια της κοινωνικής τους ένταξης. Η επιμήκυνση των ωρών εργασίας, το τέλος της συνταξιοδότησης στα 60, οι ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, η υποκατάσταση της εργασίας από αυτοματοποιημένα συστήματα, κ.λπ., κρατούν χαμηλά την αξία της. Η εργασία εντατικοποιείται παραγωγικά αλλά απαξιώνεται κοινωνικά, με αποτέλεσμα αφενός να ενισχύεται η επιρροή της στην καθημερινότητα των εργαζομένων και, αφετέρου, να μειώνεται η ικανότητά της να εξασφαλίζει την κοινωνική ένταξη. Το παράδοξο αυτό γεγονός επιδρά δυσμενώς στην οργάνωση της καθημερινότητας και του βίου των εργαζομένων, καθώς και στη δυνατότητά τους να εξασφαλίσουν τους πόρους της συμμετοχής τους στη σφαίρα του ελεύθερου χρόνου.

Χάνοντας, όμως, τη δυνατότητα μιας αξιοπρεπούς εργασίας χάνουμε τη σημαντικότερη παρακαταθήκη του τέλους του 20ού αιώνα: ο χρόνος της ζωής δεν μπορεί να ταυτίζεται με το χρόνο της εργασίας. Μπροστά σε αυτή την τεράστια απώλεια, ο λόγος της αριστεράς (ή καλύτερα η σιωπή της), σε διεθνές επίπεδο, αφήνει τους εργαζόμενους καθηλωμένους στην πλήρη αδυναμία να είναι απαιτητικοί ως προς τη φύση, το περιεχόμενο, τους σκοπούς και, σε τελική ανάλυση, το ίδιο το νόημα της εργασίας.

(1) Rifkin, J. (1996). «Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της». Αθήνα, εκδ. Λιβάνη.

ΘΕΜΑΤΑ

 Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου σε 120 περίπου λέξεις. (Μονάδες 25)

Β1. Να γράψετε ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: κυριαρχία, ένταξης, διόγκωσης, ενδημική, ευέλικτες (Μονάδες 10)

Β2. Να βρείτε τον τρόπο λεκτικής-μορφικής σύνδεσης (συνοχής) των παραγράφων του κειμένου (Μονάδες 8)

Β3. Ποια λειτουργία της γλώσσας χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένου και γιατί προβαίνει σε αυτήν την επιλογή; (Μονάδες 6)

Β4. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 λέξεων τη φράση: «ο χρόνος της ζωής δεν μπορεί να ταυτίζεται με το χρόνο της εργασίας» (Μονάδες 11)

Γ. Να γράψετε ένα κείμενο 600 περίπου λέξεων, το οποίο πρόκειται να δημοσιευτεί σε νεανικό περιοδικό και στο οποίο α) προσπαθείτε να πείσετε και να ευαισθητοποιήσετε τους αναγνώστες για την ανάγκη να διεκδικήσουν εκ νέου το δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο και β) προτείνετε κάποιους, κατά τη γνώμη σας, τρόπους διεκδίκησης αυτού του δικαιώματος. (Μονάδες 40)

3ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 

ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΣΑΤΙΡΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Kάθε εποχή έχει τον κωμωδό της. Tον καθρέφτη της. Στα λόγια του, στα φερσίματά του, στον σαρκασμό και τις τσιρίδες του, το κοινό αναγνωρίζει τον εαυτό του, γενναίο και κακομοίρη, χλευάζει εκ του ασφαλούς τους ισχυρούς, βακχεύει συμβολικά με όσα του απαγορεύονται στον καθ’ ημέραν βίο, ορίζει υπερβατικές ταυτότητες.

Ο Λάκης Λαζόπουλος είναι ένας τέτοιος λαϊκός κωμωδός. Ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτης, κομπέρ, τηλεσχολιαστής, σταρ, σατιριστής, ο Λαζόπουλος έχει διατρέξει την τελευταία εικοσαετία μιλώντας στον Νεοέλληνα Μικρομεσαίο, και μαθαίνοντας από αυτόν.

O Λ. Λαζόπουλος εκπαιδεύτηκε επί μακρόν στα δύο σημαντικότερα είδη της κωμωδίας, στην επιθεώρηση και την ηθογραφική κωμωδία και χώνεψε τους τύπους τους. Mάλλον, πήρε τους τύπους της επιθεώρησης και της κινηματογραφικής κωμωδίας και τους εκσυγχρόνισε, τους έφερε στη μετανεωτερική Eλλάδα, αρχαϊκούς και μεταμοντέρνους μαζί: τον βλάχο, τον κουτοπόνηρο, τον τζαναμπέτη, τον δύσπιστο, τον είρωνα, τον εξυπνάκια. Όταν ωρίμασε, ήταν έτοιμος να βγει στο προσκήνιο, και το προσκήνιο στα τέλη των ‘90s ήταν ένα: το τηλεοπτικό. O Λάκης ήταν ένας Tζακ Mπάρον καλωδιωμένος με το μικρομεσαίο σύμπαν. O Λ. Λαζόπουλος, όμως, υποδύθηκε τότε όχι μία, αλλά δέκα περσόνες. Oι Δέκα Mικροί Mήτσοι με πανουργία πρόσφεραν μια φέτα καθρέφτη σε κάθε μικρομεσαία φυλή· μια παρηγοριά χλεύης σε κάθε εξουθενωμένο τηλεθεατή. Οι Μήτσοι είναι η αναίμακτη εκδίκηση του κακομοίρη, του looser, του απέξω. Eίναι μια τελετουργία φθόνου των πληβείων, μια ανακουφιστική αποσυμπίεση, για να ξαναζήσεις με το χάχανο και μετά απ’ αυτό.

H πανουργία του Λ. Λαζόπουλος είναι αυτή ακριβώς: ταυτίζεται με τον πληβείο, με τον ανίσχυρο, με τον παρδαλό και τον ιδιόρρυθμο, για να μαστιγώσει τελετουργικά τον ισχυρό. Tο μαστίγωμα βέβαια σχεδόν ποτέ δεν υπερβαίνει τα όρια: όχι μόνο του πόνου, αλλά και της τηλεοπτικής σύμβασης. Tο μαστίγωμα είναι κι αυτό τελετουργικό, μια προσομοίωση, σαν να τελείται σε πριβέ κλαμπ sadomazo. Aκόμη κι έτσι όμως, οι σουσούδες κι οι κακομοίρηδες του Λ. Λαζόπουλου λένε για τον κόσμο του χρήματος και της ισχύος περισσότερα απ’ όλες τις κυριακάτικες εφημερίδες ― και με τι βιτριόλι…

Oι πιο πετυχημένες περσόνες του Λ Λαζόπουλου είναι οι τραβεστί, οι αδελφές, οι φλώροι, τα υβρίδια. Σε αυτές τις περσόνες, ο Λάκης υπερακοντίζει εαυτόν, μετουσιώνει την προσωπική του νεύρωση σε συλλογικό παραλήρημα. Οι παρεκκλίνουσες περσόνες του δίνουν διέξοδο σε αυτή την υστερία, λυτρωτική, θεραπευτική· και ταυτόχρονα την ανατροφοδοτούν: κάθε εμφάνιση της σκύλας ή της κομμώτριας ανεβαίνει οκτάβες, σοκάρει, απειλεί με θραύση. Και υποδορίως, οι κραγμένες περσόνες μετατοπίζουν ολόκληρο το ακροατήριο προς τις παρεκκλίνουσες αυτές συμπεριφορές.

Πού βρίσκεται ο ίδιος ο Λ. Λαζόπουλος; Στην τρομερή επιτυχία των Mήτσων; Στον θεατρικό εαυτό του; Mέσα στις περσόνες του; Σε ποιες περισσότερο; Mέσα στις άνισες και μισοαποτυχημένες ταινίες του; Στις γλυκερές και άνοστες συνεντεύξεις του, όπου υποδύεται τον Mέσο-Aνθρωπο-Mε-Xαρίσματα ενώπιον του Nίκου Xατζηνικολάου; Παντού. Παίρνει το χρώμα του ξενιστή. Tο επαρχιωτάκι παλεύει αενάως με τον σταρ, ο γκέι με τον αριστερό, ο επαγγελματίας με τη Σουσού. Nομίζω ότι ο Λάκης από τη Λάρισα έχει την αμφίθυμη αγάπη του δήμου και τον δυσκοίλιο έπαινο των σοφιστών. Σαν σταρ, θα επιθυμούσε την αφειδώλευτη αγάπη του λαού, χωρίς όρους· όμως ο λαός πια δεν αγαπά όπως τον καιρό του Aυλωνίτη και της Bασιλειάδου, και ο Λαζόπουλος δεν είναι Aυλωνίτης ή Bασιλειάδου, είναι ένας μεταμοντέρνος κωμωδός ενώπιον μεταλλαγμένου κοινού.

περιοδικό VIEW (Καθημερινή της Κυριακής), Φεβρουάριος 2003 (διασκευασμένο)

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αναδημοσιεύσετε συνοπτικά (100 περίπου λέξεις) το άρθρο αυτό στη σχολική σας εφημερίδα. (Μονάδες 25) 

Β. 1. Να δώσετε τίτλο στο άρθρο αυτό χωρίς σχόλιο και κατόπιν επιλέγοντας τα κατάλληλα σημεία στίξης να προσδώσετε στον τίτλο αυτόν απορία και κατάπληξη.

(Μονάδες 6)

Β. 2. Να αναγνωρίσετε τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος του κειμένου. (Μονάδες 12)

Β. 3. Να γράψετε ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

έχει διατρέξει / σύμβασης / περσόνες / υπερακοντίζει / μετουσιώνει / υστερία / αενάως (Μονάδες 7)

Γ. Με αφορμή το παραπάνω κείμενο να γράψετε μια επιστολή 400 περίπου λέξεων προς το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, στην οποία θα εκφράζετε την άποψή σας για τα όρια της τηλεοπτικής σάτιρας. Αν δηλαδή πρέπει να έχει ή να μην έχει όρια και αν ναι ποια; (Μονάδες 50) 

                                                                   Καλή επιτυχία

4ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ

Κείμενο

Με αφορμή την «Εβδομάδα κατά του Ρατσισμού» (15-23 Μαρτίου 2008), το Κέντρο «ΑΝΤΙΓΟΝΗ», που γνωρίζει την ένταση και το βάθος των προβλημάτων που σχετίζονται με όλες σχεδόν τις πτυχές του ζητήματος του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, επισημαίνει επιγραμματικά για άλλη μια φορά προς κάθε ενδιαφερόμενο τους ακόλουθους τομείς ως εστίες ιδιαίτερης παθογένειας.

Σε ό,τι αφορά τους μετανάστες, πέρα από τα γνωστά προβλήματα ως προς τις δυσκολίες της νομιμοποίησης που συνεχίζουν να διαιωνίζονται, η επικαιρότητα αναδεικνύει με ανάγλυφο τρόπο το απόλυτα αρνητικό κλίμα μέσα στο οποίο υποτίθεται ότι θα λάβει χώρα η περίφημη κοινωνική τους ένταξη, δεδομένου ότι οι νέες ασφαλιστικές ρυθμίσεις πλήττουν καίρια τη δυνατότητα έκδοσης βιβλιαρίου υγείας, διπλασιάζοντας τον αριθμό εργάσιμων ημερών που προαπαιτούνται για να ασκηθεί ένα βασικό κοινωνικό ανθρώπινο δικαίωμα.

Εξάλλου, η απροθυμία της πολιτείας να χαράξει πολιτική συμβατή με το ελληνικό και διεθνές θεσμικό πλαίσιο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτυπώνεται πολύ εύγλωττα στην περίπτωση της συνεχιζόμενης δυσμενούς μεταχείρισης των Ρομά, δεδομένου ότι πολυπληθείς ομάδες χιλιάδων πολιτών βιώνουν μέγιστο στεγαστικό και εκπαιδευτικό αποκλεισμό, διωγμένοι σε συστηματική βάση από τοπικές κοινωνίες αλλά και «ευυπόληπτους» κατά τα άλλα άρχοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Και οι διακρίσεις συνεχίζονται. Σε ό,τι αφορά τις ποικιλόμορφες διακρίσεις, με κριτήριο την εθνική ή φυλετική καταγωγή, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, την ηλικία, την αναπηρία και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, η κατάσταση στην ελληνική κοινωνία είναι εξίσου απογοητευτική: αποκλεισμός από την κοινωνική ζωή, στιγματισμός και απομόνωση, εργασιακή εκμετάλλευση. Και έτσι, η Ελλάδα φιγουράρει στις πρώτες θέσεις των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν σέβονται και δεν στηρίζουν τη διαφορετικότητα.

Παράλληλα, η εμπορία ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική ή την εργασιακή εκμετάλλευση (trafficking) εξακολουθεί να πλήττει κυρίως γυναίκες και νέα κορίτσια που έρχονται από φτωχές περιοχές ρημαγμένων χωρών, που παραπλανούνται με ψευδείς υποσχέσεις για μια καλύτερη ζωή στην Ελλάδα ή αλλού, και στη συνέχεια δέχονται απειλές και βία για να εργαστούν στην βιομηχανία του σεξ παραδίδοντας όλα τα χρήματα και έγγραφά τους στους διακινητές. Ανάλογες είναι, τέλος, οι εξελίξεις και σε ομάδες με τα προβλήματα των οποίων αποφεύγει επιμελώς να ασχοληθεί η πλειονότητα των ΜΜΕ. Έτσι, ο ρατσισμός απέναντι σε ομοφυλόφιλους, λεσβίες, τρανσέξουαλ και αμφιφυλόφιλους αντανακλά το περιορισμένο επίπεδο γνώσεων μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας στα θέματα αυτά.

Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, είναι προφανές ότι απαιτείται εντονότερη προσπάθεια και συστράτευση εκ μέρους του συνόλου των εμπλεκόμενων μερών (Πολιτεία, κοινωνία πολιτών, οργανώσεις των ίδιων των θυμάτων, επιστημονική κοινότητα, κλπ) προκειμένου μια επόμενη επετειακή Εβδομάδα κατά του Ρατσισμού να βρει τη χώρα με λιγότερες αιμορραγούσες πληγές τόσο σε θεσμικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80 - 100 λέξεις

                                                                                      Μονάδες 25

Β1. Στην 4^η παράγραφο του κειμένου: «Και οι διακρίσεις… δεν στηρίζουν τη διαφορετικότητα.»:

α) Να παρουσιάσετε τη δομή της παραγράφου.

Μονάδες 5

 β) Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου.

Μονάδες 8

Β2. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις: αφορμή, ανάγλυφο, πλήττουν, συμβατή, ρημαγμένων, συστράτευση

Μονάδες 12

Γ. Με αφορμή την τελευταία παράγραφο του κειμένου αποφασίζετε να γράψετε μια επιστολή 400 – 500 λέξεων προς τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, η οποία πρόκειται να διαβαστεί στο Ελληνικό Κοινοβούλιο (βουλευτές).

Στην επιστολή αυτή να καταθέσετε τις προτάσεις σας κατά του ρατσισμού, ώστε πράγματι «η επόμενη επετειακή Εβδομάδα κατά του Ρατσισμού να βρει τη χώρα με λιγότερες αιμορραγούσες πληγές τόσο σε θεσμικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο».

Μονάδες 40

5ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ

Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

Τα ΜΜΕ δομώντας μίαν άλλη πραγματικότητα, αυτή της πληροφορημένης και ενημερωμένης κοινωνίας, αυτο-αναγορεύονται σε καθρέφτη ή εικόνα . Πόσο βέβαιοι είμαστε όμως ότι όλα τα στοιχεία και τα σχόλια που γράφονται κι ακούγονται συγκροτούν την πραγματικότητα κι ότι δεν υπάρχουν «κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα»; Από την άλλη πλευρά η εικόνα «της κοινωνίας της εικόνας» αναδεικνύει μια κοινωνία που φαίνεται να έχει παραδοθεί στις εικόνες που παράγουν οι άλλοι και καταναλώνει η ίδια. Ποια άραγε μηνύματα -και σε ποιους ακριβώς- εκπέμπει ο κόσμος των εικόνων της ανέμελης ζωής, της άθλιας ζωής, των πετυχημένων και των αποκλεισμένων, των απαθών και των ψυχοπαθών; Υπάρχει απώλεια του πραγματικού, μια σχάση ανάμεσα στην αναπαράσταση και το γεγονός, με συνέπεια η αναπαράσταση να καθίσταται τελικά πραγματικότητα και το κοινωνικό να βιώνεται φαντασιακά.

Η κοινωνική κατασκευή μπορεί να προβάλλει είτε συναινετική εικόνα της κοινωνίας (συμφωνία σε κοινές αξίες, αποδεκτό life style ) είτε συγκρουσιακή (π.χ., γενικευμένο φόβο λόγω εγκληματικότητας). Η νομιμοποιημένη βία, η δραματοποιημένη βία ή η «εύθυμη βία», δηλαδή, το περιπετειώδες θέαμα χωρίς θανάτους προσώπων, δημιουργούν ένα πλαίσιο κοινωνικού συμπεριφορισμού (behaviorism), όπου η εκμάθηση και η συμμόρφωση συνιστούν απαρέγκλιτους κανόνες. Βλέπουμε τον κόσμο όπως μας τον περιγράφουν (σε βαθμό μάλιστα που αφενός αν κάποιος λέει συχνά «έτσι φαίνεται νάναι τα πράγματα» στο τέλος το πιστεύει κι ο ίδιος κι αφετέρου η πιθανολογούμενη γνώμη της πλειοψηφίας να γίνεται αποδεκτή από τους υπόλοιπους για να μη νιώθουν απομονωμένοι κοινωνικά).

Αυτή η σύγχυση εξωτερικής μορφής συνείδησης και υποκειμενικών νοημάτων δίνει την εντύπωση ότι συν-ένοχοι στην κατασκευή της πραγματικότητας είναι τόσο οι αφηγητές όσο και οι αναγνώστες/ ακροατές/ τηλεθεατές (ακόμη κι αν καλύπτονται και οι μεν και οι δε πίσω από τις μεταμοντέρνες συμβολικές κατασκευές).

Σε αυτό έχουν συντελέσει τόσο οι «νέες» ειδησεογραφικές αξίες για τα εγκλήματα (crime news) –π.χ., ορατές και θεαματικές πράξεις, γραφική αναπαράσταση, πρόληψη και καταστολή, πολιτικές (αλλά και ερωτικές) διασυνδέσεις και ατομική παθογένεια, όσο και η κατανάλωση αυτών των ειδήσεων. Για παράδειγμα, η συχνότητα, η ένταση, η πληρότητα, η σημασία, η συμβατότητα, η έκπληξη, η συνέχεια, η συσχέτιση, τα ισχυρά έθνη και τα επώνυμα πρόσωπα συγκροτούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο τα μέσα ενημέρωσης παράγουν τα δικά τους (καλά ή κακά) νέα εγκληματικού περιεχομένου και πετυχαίνουν διπλό στόχο: από τη μία ικανοποιούν τη λαϊκή κουλτούρα που ζητάει όλο και περισσότερες ιστορίες σοκ και δέους / τρόμου - δέους (shock horror's stories) για μαζική κατανάλωση κι από την άλλη –πάλι τα ίδια ΜΜΕ- παρέχουν κατάλληλα καταπραϋντικά κι εύκολες λύσεις (με το αζημίωτο βέβαια). Όμως, η αναπαράσταση της εγκληματικότητας επιτελεί ένα συγκεκριμένο έργο: θέτει τη διαχωριστική γραμμή της εθνικής συνείδησης, του καλού και του κακού, της ενοχής και της αθωότητας, κι επιτυγχάνεται με τους παρακάτω τρόπους:

• Λαθεμένη χρήση νομικών όρων και εννοιών

• Λαθροχειρίες στα στατιστικά στοιχεία

• Εκ προθέσεως υπερτονισμοί ή υποτονισμοί

• Κυριαρχία προκαταλήψεων και στερεοτύπων

• Γενίκευση φόβου, κινδύνου και ανασφάλειας ( από και προς κοινωνικές ομάδες και πρόσωπα)

• Νομιμοποίηση/ηθικοποίηση κοινωνικού ελέγχου.

Από την άλλη πλευρά, η συγκινησιακή φόρτιση της κοινής γνώμης διευρύνεται όταν ο δημόσιος βίος συναντιέται με την ιδιωτική ζωή των ανθρώπων. Έτσι π.χ., στην εντυπωσιογόνο είδηση για τα ναρκωτικά συμπίπτουν το κοινωνικό φαινόμενο της τοξικομανίας και η μοίρα του τοξικομανούς με υπονοούμενες πάντοτε «παρεκκλίσεις ή παραβιάσεις». Μηνύματα με ανθρωπολογικό χαρακτήρα και κοινωνικοσυγκινησιακή αξία εκφράζουν τις αλλαγές στα συστήματα αξιών που παγιώνονται σε νομοθετικά κείμενα ή σε κοινωνικές αντιλήψεις. Τίτλοι, φωτογραφίες, αφηγήσεις εξαλείφουν τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, θεαματοποιούν, (μελο)δραματοποιούν, απο-καλύπτουν, δαιμονοποιούν ή και υποκαθιστούν την κάθαρση.

ΘΕΜΑΤΑ:

Α. Να αναδημοσιεύσετε στη σχολική σας εφημερίδα με περιεκτικό τρόπο (100 περίπου λέξεις) το παραπάνω κείμενο. (Μονάδες 25)

Β1. Το κείμενο δίνεται χωρίς τίτλο. Δώστε εσείς έναν τίτλο και στη συνέχεια χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα σημεία στίξης δηλώστε στον τίτλο αυτόν απορία και αμφισβήτηση. (Μονάδες 6)

Β2. Γράψτε ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις: αναδεικνύει, απαρέγκλιτους, συγκροτούν, λαθροχειρίες, στερεοτύπων, χαρακτήρα, αντιλήψεις (Μονάδες 7)

Β3. Να αναγνωρίσετε τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται η παρακάτω παράγραφος του κειμένου: «Η κοινωνική κατασκευή μπορεί να … για να μη νιώθουν απομονωμένοι κοινωνικά)». (Μονάδες 12)

Γ. Υποθέστε πως συμμετέχετε σε μια τηλεοπτική συζήτηση, η οποία περιστρέφεται γύρω από το θέμα της παραπληροφόρησης των ΜΜΕ, και πιο συγκεκριμένα γύρω από τους λόγους που τρέφουν το φαινόμενο αυτό. Παίρνετε το λόγο και εστιάζετε την προσοχή σας στα συμφέροντα που σχετίζονται με τα ΜΜΕ και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για το φαινόμενο της παραπληροφόρησης.

Συντάξτε το σχετικό κείμενο προσχεδιασμένου προφορικού λόγου έκτασης 350-400 λέξεων. (Μονάδες 50)

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΡΑΣΣΑΣ, vprassas.blogspot.com

cleverclass.gr